Słownik kosmetyczny



ZNAMIĘ BARWNIKOWE - są wrodzonymi nieprawidłowościami skóry, ujawniającymi się niejednokrotnie w późniejszym okresie życia. Nie są dziedziczne. Najogólniej dzielimy je na melanocytowe i komórkowe.

DERMATOSKOPIA - metoda diagnostyczna stosowana do oceny zmian skórnych. Pozwala ona w gabinecie lekarza bez pobierania wycinków tkankowych stwierdzić, czy dana zmiana barwnikowa jest groźna, czy nie. Ma szczególne znaczenie w diagnostyce różnicowej czerniaka złośliwego.

INHIBITOR -  związek chemiczny powodujący zahamowanie bądź spowolnienie reakcji chemicznej. Proces ten nazywa się inhibicją. Inhibitorem można nazwać zarówno substancję powodującą spowolnienie lub zatrzymanie reakcji niekatalizowanej jak i substancję obniżającą aktywność katalizatora w reakcji katalizowanej. Ponieważ w przeciwieństwie do katalizatorów, inhibitory mogą ulegać zużyciu w trakcie reakcji, nazywanie ich ujemnymi katalizatorami jest niezalecane. Odwrotnym działaniem do inhibitora charakteryzuje się inicjator.

ARBUTYNA – pochodna hydrochinonu zwana często naturalnym hydrochinonem. Działanie polega na regulowaniu produkcji melaniny oraz równomiernym rozłożeniu jej w naskórku. Wykazuje dobrą skuteczność działania w stosunku do różnego rodzaju plam pigmentacyjnych, nie powodując jednocześnie odczynów alergicznych oraz odbarwiania zdrowej skóry. W preparatach kosmetycznych znajduje zastosowanie czysta arbutyna oraz wyciągi z roślin np. mącznicy lekarskiej, przy czym działanie wybielające czystego związku jest skuteczniejsze niż ekstraktów.

GLABRYDYNA - występuje w wyciągu z korzenia lukrecji, posiada silniejsze działanie od hydrochinonu, hamuje melanogenezę przez hamowanie tyrozynazy, hamuje powstawanie wolnych rodników i rumienia po ekspozycji na promieniowanie UV.

HYDROHINON -  organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, zawierający dwie grupy hydroksylowe przyłączone do pierścienia benzenu. Hamuje melanogenezę przez blokowanie tyrozynazy. Naturalne źródło: kawa, herbata, piwo. Dopuszczalne stężenie w kosmetykach 2%. Powoduje podrażnienia, reakcje alergiczne, depigmentacje leczonej okolicy.
 
PROTEAZY - podklasa enzymów z klasy hydrolaz, dokonują rozbicia dowolnego wiązania peptydowego.
 
BIODOSTĘPNOŚĆ – zdolność dotarcia substancji biologicznie czynnej do obszaru działania oraz kinetyka wnikania w poszczególne warstwy skóry jak i zdolność kumulacji, podatność na działanie enzymów skórnych i szybkość przenikania do krwioobiegu.

PŁYN JESSNERA – peeling chemiczny, roztwór alkoholowy kwasu salicylowego, mlekowego i rezorcyny, nakłada się na skórę warstwami,usuwa płytkie zmarszczki i przebarwienia.

DENATURACJA - pozbawienie substancji jej naturalnych właściwości.

HPV Wirus brodawczaka ludzkiego, Human Papilloma Virus.  Istnieje około 100 typów tego wirusa, z których część może być przyczyną łagodnych zmian w postaci brodawek na skórze, część powstawania łagodnych zmian w postaci kłykcin kończystych, a część nowotworów złośliwych jak rak szyjki macicy.

SKALA GLOGAU - Skala Glogau to druga ze skal, która służy fachowcom do oceny stanu naszej skóry, przede wszystkim zaś do oceny stopnia jej starzenia. Specjaliści rozróżniają pięć stopni skali Glogau do których dobierają specjalistyczne kuracje mające za zadanie poprawić  wygląd i stan skóry.

KLASYFIKACJA FITZPATIRICKA - ocena fototypu oparta jest na reakcji skóry na 30-minutową ekspozycję na słońce po raz pierwszy w okresie lata. Fototyp określa rodzaj skóry i jego reakcję na słońce, wynikającą z różnej zawartości melaniny. Zgodnie z klasyfikacja przyjętą przez doktora Thomasa Fitzpatrick'a wyróżnia się sześć fototypów.

LINIE DEMARKACYJNE – powstają na granicy skóry poddanej peelingowi i otoczenia. Stanowią wyraźny, niekorzystny efekt, polegający na różnicy zabarwieniu i struktury skóry.

KAWITACJA - jest to zjawisko wywołane zmiennym polem ciśnień cieczy pod wpływem fali ultradźwiękowej, polegające na tworzeniu się, powiększeniu i zanikaniu pęcherzyków lub innych obszarów zamkniętych zawierających parę danej cieczy, gaz lub mieszaninę parowo-gazową. Inaczej, kawitacja jest to zespół zjawisk, podczas których następuje zmiana wody w parę wodną, spowodowana miejscowym zmniejszeniem się ciśnienia lub zwiększeniem temperatury oraz implozja, czyli zapadanie się pęcherzyka. Zjawisko to wykorzystywane jest w peelingu kawitacyjnym, który pozwala na dokładne usunięcie nadmiaru sebum z porów i mieszków włosowych, pozbycie się zrogowaciałego naskórka, zaskórników, wągrów i bakterii.

HORMONY -  związki chemiczne wydzielane przez gruczoły lub tkanki układu hormonalnego. Funkcją hormonów jest regulacja czynności i modyfikacja cech strukturalnych tkanek leżących w pobliżu miejsca jego wydzielania lub oddalonych, do których dociera poprzez krew (wyjątkiem są tzw. hormony lokalne). Istnieją także takie hormony, które wywierają wpływ na funkcjonowanie wszystkich tkanek organizmu.

HIPERTRÓJGLICERYDEMIA - zwiększenie ponad normę stężenia trójglicerydów we krwi co wiąże się z ryzykiem rozwoju miażdżycy. Znaczna hipertrójglicerydemia może doprowadzić do ostrego zapalenia trzustki. 

GRUCZOŁY DOKREWNE - narząd (gruczoł zwarty) lub jedna do kilku komórek, których podstawową funkcją jest wytwarzanie i wydzielanie substancji poza swój obszar. Substancje takie określa się ogólnie jako wydzielinę. Z wyjątkiem rdzenia nadnerczy i przedniej części przysadki, gruczoły zbudowane są z tkanki nabłonkowej. Wydzielina wytworzona przez gruczoł może być uwalniana do przestrzeni pozakomórkowej przez egzocytozę lub dzięki osmozie przechodzić bezpośrednio do płynów ustrojowych (krew, limfa). Gruczoły dokrewne to: podwzgórze, przysadka mógowa, nadnercze, gruczoły przytarczyczne, gruczoł tarczowy, grasica, trzustka, jajnik, jądro.

MELATONINA - pochodna tryptofanu, hormon syntetyzowany w pinealocytach szyszynki, koordynujący pracę nadrzędnego zegara biologicznego u ssaków regulującego rytmy okołodobowe, m.in. snu i czuwania.

SEROTONINA - organiczny związek chemiczny, biogenna amina, hormon tkankowy, ważny neuroprzekaźnik w ośrodkowym układzie nerwowym i w układzie pokarmowy,. niezbędna do snu, jej poziom wpływa na potrzeby seksualne, zachowania impulsywne i apetyt.

DHEA - dehydroepianodrosteron, androgeny nadnerczowe,  jego ubytek zaczyna się około 25 rż i spada około 1-2% rocznie. Działamnie: korzystny wpływ na układ odpornościowy, działanie antynowotworowe i antyoksydacyjne, ochrania OUN, przeciwdziała 
powstawaniu miażdżycy, cukrzycy, zespołu metabolicznego i chorobie wieńcowej. 

DHT - aktywna forma testosteronu, odpowiedzialna za większość efektów jego działania, która powstaje w wyniku obwodowego działania enzymu 5-α-reduktazy (5-α-reduktaza steroidowa typu II). Testosteron przed tą przemianą jest praktycznie nieczynny biologicznie.
 
FSH – hormon folikulotropowy, hormon tropowy o budowie peptydowej wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. Pobudza dojrzewanie pęcherzyków Graafa i produkcję estrogenów. FSH u kobiet pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i wydzielanie estrogenów w komórkach ziarnistych pęcherzyków jajnikowych. Zwiększa również aktywność aromatazy-enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie androgenów do estrogenów. U mężczyzn powoduje powiększenie cewek nasiennych, pobudza spermatogenezę  oraz zwiększa wytwarzanie białka wiążącego androgeny, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania testosteronu. W okresie menopauzy z powodu wygasania czynności hormonalnej gonad obserwuje się zarówno u kobiet jak i u mężczyzn podwyższony poziom FSH we krwi i tym samym w moczu
gonadotropowe przedniego płata przysadki mózgowej. U mężczyzn odpowiedzialny jest za funkcjonowanie komórek śródmiąższowych jąder, które z kolei produkują testosteron. U kobiet szczytowe stężenie tego hormonu we krwi podczas ostatnich dni fazy pęcherzykowej cyklu miesiączkowego doprowadza do pęknięcia pęcherzyka Graafa, czyli do owulacji. Po uwolnieniu komórki jajowej do jajowodu, hormon luteinizujący odpowiada za luteinizację ciałka żółtego, tj. za przekształcenie komórek ziarnistych w komórki luteinowe (wytwarzające progesteron), a komórek warstwy wewnętrznej osłony pęcherzyka w komórki paraluteinowe (wytwarzające estrogeny). Podtrzymuje również wytwarzanie progesteronu i estrogenów przez ciałko żółte. 

KATECHOLAMINY -  organiczne związki chemiczne, pochodne aminokwasu  tyrozyny. Niektóre z nich to aminy biogenne. hormony produkowane przez rdzeń nadnerczy: adrenalina, noradrenalina, dopamina. Wysoki poziom wiąże się ze stresem, przygotowują organizm do wysiłku fizycznego związanego z walką lub ucieczką. Powodują wzrost ciśnienia krwi, przyspieszoną akcję serca, wzrost poziomu glukozy we krwi. Okres półtrwania kilka minut.
 
ANDRENOPAUZA – starzenie hormonalne związane z postępującymi zmianami funkcji kory nadnerczy. Zmniejszeniu ulega synteza androgenów nadnerczowych - DHEA 

SOMATOPAUZA - spadek aktywności biologicznej osi hormonu wzrostu GH-insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-I. pierwszy objaw starzenia związany z układem hormonalnym, dotyczy kobiet i mężczyzn, zaczyna się u młodych dorosłych, postępuje do końca życia.

ANDROGENIZACJA - nadmiar męskich hormonów u kobiet objawia się: zwiększonym owłosieniem, zaburzeniem miesiączkowania, zmianami skórnymi z łojotokiem, trądzikiem na twarzy i plecach, otyłością, niepłodnością, niekiedy stanami depresyjnymi.

INSULINOODPORNOŚĆ – zaburzenie homeostazy glukozy, polegające na zmniejszeniu wrażliwości mięśni, tkanki tłuszczowej, wątroby oraz innych tkanek organizmu na insulinę.
BMI - współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach. Klasyfikacja (zakres wartości) wskaźnika BMI została opracowana wyłącznie dla dorosłych i nie może być stosowana u dzieci. Dla oceny prawidłowego rozwoju dziecka wykorzystuje się siatki centylowe, które powinny być dostosowane dla danej populacji.

WHR -  jest współczynnikiem powstałym przez podzielenie obwodu talii przez obwód bioder (pomiary dokonywane w dowolnej jednostce miar). WHR stanowi wskaźnik dystrybucji tkanki tłuszczowej w ciele człowieka i jest wyznacznikiem określającym rodzaj sylwetki ciała (sylwetka w kształcie gruszki bądź jabłka) oraz typ otyłości (otyłość brzuszna bądź pośladkowo-udowa).

ZESPÓŁ METABOLICZNY - zbiór wzajemnie powiązanych czynników zwiększających istotnie ryzyko rozwoju miażdżycy i cukrzycy typu 2 oraz ich powikłań naczyniowych.

RUMIEŃ CIEPLNY - odczyn na ciepło. Charakteryzuje się intensywnym przekrwieniem lokalnym, co objawia się zaczerwienieniem skóry o ciemnym plamistym odcieniu i nieregularnych granicach. Pojawia się w trakcie zabiegu ciepłoleczniczego od momentu ogrzania skóry o jeden stopień. Inny element charakterystyczny dla rumienia cieplnego to rozluźnienie mięśni i zmniejszenie bólu. Wywołany przez promieniowanie IR.

RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY - odczyn skóry, który występuje w odpowiedzi na działanie promieni UV i wyraża się czerwienieniem w następstwie rozszerzenia naczyń krwionośnych, które powstaje wskutek   uszkodzenia keratynocytów i uwalniania substancji histamino podobnych. Nie występuje bezpośrednio po naświetlaniu, ale dopiero po pewnym czasie zwanym okresem utajenia. Zależy od długości fali promienia UV, najsilniejsze efekty powoduje promieniowanie o długości 250-297nm. 

PSOLARENY -  heterocykliczne organiczne związki chemiczne z grupy laktonów, furanowa pochodne kumaryny. Są to naturalne związki występujące w wielu roślinach, np. w lubczyku ogrodowym, rucie zwyczajnej, dyptamie jesionolistnym i selerze. Środki stosowane w fotochemioterapii jako fotouczulacze w leczeniu łuszczycy.

PUVA -  to łączona forma leczenia światłem ultrafioletowym oraz specjalnych substancji chemicznych, będących fotouczulaczami, czyli substancji zwiększających wrażliwość skóry na nadfiolet.
 
OKIENKO TERAUPETYCZNE - zakres widma dla którego transmisja promieniowania jest największa. Obszar ten określany jest jako okienko terapeutyczne lub optyczne i zawarty jest w zakresie 550-1200nm. Promieniowanie w tym zakresie najlepiej przenika w głąb skóry, a jego  absorpcja jest najmniejsza.

ABLACJA - proces odparowywania (usuwania) materiału z powierzchni ciała stałego do stanu gazowego lub plazmy z pominięciem stanu ciekłego. Do wywołania ablacji laserowej stosuje się najczęściej lasery krótko impulsowe, proces może zachodzić jednak także przy zastosowaniu laserów do pracy ciągłej, jeśli tylko wiązka promieniowania laserowego ma odpowiednią moc.

METABOLIZM - całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach, stanowiący podstawę wszelkich zjawisk biologicznych. Procesy te pozwalają komórce na wzrost i rozmnażanie, zarządzanie swoją strukturą wewnętrzną oraz odpowiadanie na bodźce zewnętrzne.

LIPOLIZA - proces rozkładu hydrolitycznego trójglicerydów w tkance tłuszczowej prowadzący do powstania kwasów tłuszczowych i glicerolu, które uwolnione do krwiobiegu, wychwytywane są przez większość tkanek (z wyjątkiem mózgu i erytrocytów) i estryfikowane do acylogliceroli lub utleniane jako główne źródło energetyczne do dwutlenku węgla i wody.

LIPOGENEZA - polega na syntezie trójglicerydów w adipocytach, powstają one z glukozy oraz krążących kwasów tłuszczowych. Kwasy tłuszczowe pochodzące z trójglicerydów pokarmowych są przekazywane bezpośrednio przez błonę plazmatyczną do adipocytu dzięki białkom transportującym. Przenikanie glukozy ułatwiane jest przez przenośniki GLUT-1 i GLUT-4, ten ostatni jest aktywowany przez insulinę.
Na lipolizę wpływa: 
1.obecność receptorów alfa na adipocytach, które hamują produkcję cyklicznego AMP /adenozynomonofosforan/   
2.obecność fosfodiestarazy, antagonisty cyklicznego AMP  
3.insulina, która aktywuje fosfodiestarazę 

LIPOFILNOŚĆ - skłonność cząsteczek chemicznych do rozpuszczania się w tłuszczach, olejach oraz rozpuszczalnikach niepolarnych jak heksan czy toluen

AMFIFILNOŚĆ - cecha związku chemicznego wskazująca na polarność w jego budowie, przy czym jeden z biegunów cząsteczki ma charakter hydrofilowy, a drugi hydrofobowy , związki takie mogą się lokować na granicy faz wodnej i olejowej. Amfifilność. fosfolipidów jest podstawą ich samoorganizacji w struktury dwuwarstwowe. 

NANOSOMYnanocząsteczki,  to cząsteczki o średnicy nie większej niż 100 nanometrów. Dla porównania: średnica ludzkiego włosa wynosi około 80 000 nanometrów. Nanosom jest 2000 razy mniejszy od ludzkiej komórki, dlatego też może przenikać przez naskórek i dostawać się do głębszych warstw skóry. Dodatkowo nanosomy wykorzystywane w kosmetologii mają tę zaletę, że mogą działać dłużej, uwalniając aktywne substancje przez kilkanaście godzin (nawet do 15!), co jest bardzo ważne w wielu kosmetycznych problemach – trądziku, łysieniu, starzeniu się, itd., które potrzebują wsparcia przez cały dzień i noc, a nie tylko kilka godzin od razu po użyciu danego preparatu.

MICELE -  to cząstki występujące w trwałych emulsjach. Tworzą je związki chemiczne o własnościach amfifilowych. Micele są kulistymi tworami zawierającymi od kilkudziesięciu do kilkuset cząsteczek.

FALE ELEKTROMAGNETYCZNE - Zmienne pole magnetyczne wytwarza zmienne pole elektryczne i odwrotnie zmienne pole elektryczne jest źródłem zmiennego pola magnetycznego (indukcja magnetyczna). Pola te wzajemnie się podtrzymują i przemieszczają w przestrzeni, tworząc falę elektromagnetyczną. Właściwości fal elektromagnetycznych zależą od długości fali. Promieniowaniem elektromagnetycznym o różnej długości fali, są fale radiowe, mikrofale, podczerwień, światło, ultrafiolet, promieniowanie rentgenowskie i promieniowanie gamma.

DYFUZJA - proces samorzutnego rozprzestrzeniania się cząsteczek lub energii w danym ośrodku (np. w gazie, cieczy lub ciele stałym), będący konsekwencją chaotycznych zderzeń cząsteczek dyfundującej substancji między sobą lub z cząsteczkami otaczającego ją ośrodka.

WSPÓŁCZYNNIK DYFUZJI - wielkość charakteryzująca dyfuzję, pojawia się w prawach Ficka, ma wymiar [cm2/s], zależy od temperatury i ciśnienia. Współczynnik dyfuzji równy jest liczbowo ilości składnika dyfundującego przez jednostkową powierzchnię w jednostce czasu, przy jednostkowym gradiencie stężenia powodującym dyfuzję.

MASKULINIZACJA - pojęcie medyczne oznaczające występowanie u kobiety cech somatycznych męskich (zmiana sylwetki ciała, nadmierne owłosienie, czyli hirsutyzm, obniżenie skali głosu), a także zmian zewnętrznych narządów płciowych (np. mastodynii, przerost łechtaczki) w wyniku zaburzenia hormonalnego – nadmiaru hormonów androgennych.

SYMPATEKTOMIA - sympatektomia to zabieg, który niszczy nerwy we współczulnym układzie nerwowym. Zabieg wykonuje się w celu zwiększenia przepływu krwi i zmniejszenia odczuwania długotrwałego bólu przy niektórych chorobach, które zwężają naczynia krwionośne. Sympatektomię wykonuje się także u osób, u których stwierdzona została nadmierna pierwotna potliwość. Zabieg polega na odcięciu lub zniszczeniu zwojów współczulnych, które są grupami komórek nerwowych leżącymi wzdłuż rdzenia kręgowego w odcinku przy jamie klatki piersiowej lub odcinku lędźwiowym. Wyróżniamy sympatektomię piersiową, lędźwiową oraz chemiczną.

METYLOKSANTYNY - grupa związków egzogennych, które w niewielkich dawkach stanowią dodatnie czynniki inotropowe np. kofeina, eufilina, aminofilina.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Jeżeli spodobał Ci się post, miło mi będzie jak podzielisz się swoją opinią :))